وبلاگ من

اشتغال زنان از منظر اسلام

اعظم کشتکار[1]

چکیده:

پس از انقلاب صنعتى اشتغال زنان (کار درآمدزا) به عرصه‌ نظریه‌پردازی جهانی وارد گردید. تأكيد افراطى مكتبهای غربی بر آن از مؤلّفه‌هاى مهم از هم‌پاشيدگى خانواده و خدشه‌دار كردن كرامت زن گرديد. در برخى جوامع اسلامى با تأثيرپذيرى از عرف مغاير با عقل و شرع در حق زنان اجحاف شد. سؤال این است اشتغال در صورت جوازش از منظر اسلام ضرورت است یا اختیار برای زنان؟ با مراجعه به منابع اسلامی درمی‌یابیم که حکم اولی جواز آن و حتی در مواردی ضرورت است که با ملاحظه قیودی عنوان ثانوی کراهت یا استحباب ثابت می شود. شرايطی با هدف حفظ كرامت زن، مصالح خانواده و اجتماع براى آن مقرّر شده. تفاوت‏های زیستی و تشریعی اشتغال را به عنوان حق، نه یک تکلیف اقتصادی بر ایشان قلمداد می نماید. در بُعد معنوى كار خانگی همسنگ جهاد تلقّى شده و در بُعد مادى مى‌توانند مطالبه اجرت نمايند. این پژوهش با تحلیل محتوایی آیات و روایات موضوع را ارزیابی می نماید.

کلید واژه­: زنان، اشتغال، اسلام، كار، خانواده.

[1].طلبه سطح 4، مرکز تخصصی جامعه النور،Aazam.keshtkar@yahoo.com

واکاوی احکام تاسیسی و امضایی در اقوال علماء
                                                                                                                                                         مریم مشکواتی[1]

                                                                           پری دوان علامه زاده[2]

                                                             فاطمه البرزی[3]

چکیده :

احکام امضایی آن دسته از احکام شرعی هستند که پیش از ظهور اسلام در میان عرف در جریان بوده است و اسلام نیز در مواجهه با آنها یا بدون هیچ تغییری و یا با اعمال اصلاحاتی آنها را پذیرفته و امضاء کرده است. با توجه به این مساله که در عصر کنونی  با توجه به مقتضیات زمان عقود مستحدثه در معاملات افزایش یافته است پرداختن به مبحث احکام امضایی و اقوال علماء در این خصوص ضروری است. از جمله احکام امضایی می­توان به  مقررات مربوط به عقود و ایقاعات و معاملات مثل حلیت بیع، اعتبار عقد ضمان، اعتبار نکاح و مالکیت خصوصی، حق حضانت اطفال، اصل لزوم در عقود، اعتبار عقد اجاره، عقد مضاربه، صلح، ختنه، ممنوعیت جنگ در ماههای حرام، قاعده غرور، اصل صحت، دیه، برده­داری و … اشاره کرد. احکام تاسیسی احکامی هستند که از طرف شارع جعل و صادر شده و سابقه­ای در عرف و در بین عقلا نداشته­اند. در خصوص احکام امضائی، امضاء ممکن است صریح باشد؛ مانند آیه «افوا بالعقود» نسبت به قراردادهای اجتماعی و معاملاتی، و ممکن است با سکوت و عدم نهی انجام گیرد و این در جایی است که درحضور پیامبر (صلی الله علیه و آله و سلم) یا امامان معصوم (علیهم السلام) صورت گرفته باشد  و آنها از آن نهی و ردعی نکرده باشند. بنابراین هرگاه در عرف عقلای امروز احکامی وضع شود که در سابق نبوده هرگز نام احکام امضایی بر آن نمی­توان گذاشت و اعتبار شرعی ندارد مگر اینکه به طور قطع مشابه احکامی باشد که در زمان شارع مقدس بوده و مورد امضاء قرار گرفته باشد.

کلید واژه­ها: احکام تاسیسی ، احکام امضایی ، عرف ، تعقل

[1]. مدرس و معاونت پژوهش حوزه علمیه فاطمه الزهرا (سلام الله علیها)- شیراز، طلبه سطح چهار حوزوی رشته فقه و خانواده.                        m-meshkati94@yahoo.com. 

[2].مدرس سطح 3 حوزه ریحانه النبی(ره)

[3].مدرس حوزه

         چکیده

الهام ترابی

رقیه فرهادی

در دین مبین اسلام ، حقوق مالی ناشی از ازدواج ، درمورد زن و مرد یکسان نیست و پرداخت مهریه در هنگام عقد ازدواج و تأمین هزینه های زندگی به صورت کامل بر عهده مرد می باشد، این مرد است که با نکاح دائم وظیفه دارد معاش زن را تأمین کند . مبنای فقهی وجوب نفقه را در آیات و روایات فراوانی می توان پیدا کرد در این میان ماهیت نفقه در بحث تملیک زن و یا صرف امتاع و بهره برداری و به صورت اباحه مورد اختلاف فقهاء می باشد .

در بررسی فقهی و حقوقی نفقه برای زن ، ماهیت دلایل قرار دادن نفقه بر عهده مرد ، ضمانت اجرای نفقه زوجه و حق مالکیت زن نسبت به نفقه ، از جمله اموری است که حائز اهیمت فقهی و حقوقی می باشد .

این پژوهش به روش توصیفی – تحلیلی … به تبیین نظر فقها و ادله موجود در خصوص ماهیت نفقه از نظر تملیکی یا اباحه بودن آن می پردازیم که بدون شک حاصل این پژوهش ، برخی از شبهات را بر این عنوان پر کاربرد برطرف خواهد کرد.

کلید واژه : نفقه ، مالکیت ، استمتاع

                 موارد وجوب مهرالمثل و نحوه تعیین آن 

   فریبا شمس­ آبادی

اختر اولاده

چکیده

از صدر اسلام تاکنون صحبت از حق غیرقابل انکار برای زوجه مورد توجه بوده است، این حق را که در قرآن نیز به وجوب پرداخت آن اشاره شده، چیزی جز مهریه نمی­باشد. آن­چه در این پژوهش به آن پرداخته می­شود این است که ایجاد حق مهر زوجه به چه عواملی بستگی دارد و حدود حقوق زوجه را مشخص کرده است. عوامل ایجاد کننده، عواملی هستند که به واسطه­ی آن، حق زن نسبت به مهر ایجاد شده که این مهر می­تواند مهرالمثل باشد. در کنار عوامل ایجاد کننده، عوامل استقرار مهر نیز بررسی می­شود که نقش این عوامل، از میان برداشتن تزلزلی است که در نتیجه احتمال وقوع طلاق قبل از نزدیکی، در مالکیت زن نسبت به نصف مهر وجود دارد. زیرا نزدیکی گاهی عامل ایجاد کننده این حق است، چرا که الزام مربوط، تملیک مهر ناشی از حکم قانون است و ریشه قراردادی ندارد.

کلید واژه­ها: مهرالمثل، استقرار مهر، نکاح مفوضه ­المهر.

بررسی فقهی حریم خصوصی بیمار[1]

چکیده

   شناخت فقهی حریم خصوصی بیمار، مقوله­ای است که راهکارهای اخلاقی و شرعی را برای کمک به پزشک در ارتباط با بیمار تسهیل می نماید از سوی دیگر پیوستگی اخلاق و علم در حوزه­های مختلف دانش ،همواره به عنوان یک اصل مهم و مسلم برای ارتقای مادی و معنوی بشر مطرح بوده است.تصمیم­گیری اخلاقی در مسائل پزشکی از آن جهت که ارتباط مستقیمی با نوع نگرش انسان دارد می­تواند، بسته به فرهنگ و باورهای جامعه متغیر باشد.از آن­جا که  ضوابط حریم خصوصی بیماران و رعایت آن در آموزه­های ایرانی و اسلامی همواره مورد توجه بوده است؛ این پژوهش بر آن است که براساس اصول فقهی اسلام ابعاد و قلمرو حریم خصوصی را مورد بررسی قرار داده و زمینه اجرای قوانین اسلامی را فراهم سازد.

کلید واژه­ها: حریم خصوصی، بیمار.

[1]. اختر اولاده. سطح 4،مرکز تخصصی فقه و اصول